Omgaan met dementie: een groot leerproces
Als zorgverlener voor mensen met dementie probeer ik zoveel mogelijk kennis op te doen. Dat doe ik onder andere door veel te lezen over het onderwerp.
Onlangs las ik het prachtige boek van Hugo Borst dat hij over zijn dementerende moeder schreef: Ma (Lebowski, 2015).
Eén bepaalde alinea heb ik gearceerd en de bladzijde van een plakkertje voorzien. Er staat iets wat ik volledig onderschrijf, en wat ik in mijn werk ook zo moeilijk vind. Ik citeer:
“Ze zeggen wel dat wanneer je ouders dementeren de rollen omkeren: jij zorgt voortaan voor je ouders. Die vergelijking gaat mank. Een ouder weet wat goed is voor zijn kleine kind en kan het desnoods dwingen. Pakweg vijftig jaar later weet dat grote kind wat goed is voor zijn dementerende ouder, maar van dwang kan en mag geen sprake zijn. Mijn moeder is en blijft een autonome vrouw.” (pag. 32).
Het zoeken naar de juiste benadering, de toonzetting, de woordkeus: ik vind het nog vaak best lastig. Uiteraard zijn niet alle dementerenden over één kam te scheren. De fase van de ziekte waarin iemand verkeert, het karakter dat iemand heeft: er spelen zoveel factoren een rol. Maar dat is niet alleen heel moeilijk, maar eigenlijk ook gewoon heel leuk en interessant. Het maakt geen dag hetzelfde. Iets dat vandaag werkt, werkt morgen niet.
Wat voor mij een voordeel is, is dat ik niet direct persoonlijk betrokken ben. Ik ben tijdens het werk een professional, en geen familielid of vriendin. Ik hoef me niet aangevallen of beledigd te voelen. Ik kan daarom goed mijn geduld bewaren, ken de gesprektechnieken en heb veel empathisch vermogen. Daarom kan ik mijn werk goed volhouden. Toch ben ik ook maar een mens. En dus zat ik gisteren te huilen in mijn auto toen mijn cliënte zo boos werd dat ze me wegstuurde.
Ik moest denken aan wat ik las over het boek van Huub Buijssen (De heldere eenvoud van dementie, Spectrum). Daarin staat dat je het gevecht om de waarheid altijd van iemand met Alzheimer wint, maar dat je dan geen leuke middag hebt. Ik ging het gevecht dus niet aan, maar ik kon het gevoel van onrecht dat mij werd aangedaan maar slecht uitschakelen. Ik hield mijn mond, maar de tranen kon ik dus later niet bedwingen.
Ik realiseerde me dat ik me een ongeluk kan lezen om kennis op te doen, maar dat er meer nodig is. Daarom ben ik op zoek gegaan naar iemand met veel ervaring. Iemand met wie ik een situatie kan bespreken om er achter te komen wat een volgende keer beter zou kunnen werken. Via mijn opdrachtgever ben ik in contact gekomen met iemand en ik kan niet wachten om haar vrijdag te ontmoeten. Want ik wil blijven doen wat ik doe en nog veel beter worden.
